TRAFİK VE ÇEVRE

GENEL TANIMLAR

TRAFİK: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir.

KARAYOLU : Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlardır.

ARAÇ: Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.

TAŞIT: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır.

Makine gücü ile yürütülenlere Motorlu Taşıt,

İnsan veya hayvan gücü ile yürüyenlere Motorsuz Taşıt,

Bir kazanç sağlamak için kullanılanlara Ticari Taşıt,

Ticari kazanç sağlama amacı olmayanlara Hususi Taşıt, Resmi amaçla kullanılanlara Resmi Taşıt denir.

SÜRÜCÜ: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı sevk ve idare eden kişidir.

ŞOFÖR: Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren kişidir.

TRAFİK İŞARETLERi: Trafiği düzenleme amacı ile trafik zabıtası veya diğer yetkililerin yaptıkları işaretler ile ışıklı ve sesli işaretler, işaret levhaları ve yer işaretleridir.

Geçiş Üstünlüğü: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamalarıdır.

Geçiş Hakkı: Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanma sırasındaki öncelik hakkıdır

DURMA: Her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır. (kırmızı ışık, yetkililerin dur işareti, yol kapanması gibi)

DURAKLAMA: Trafik zorunlulukları dışında araçların insan indirmek-bindirmek, eşya yüklemek-boşaltmak veya kısa bir süre bekleme amacı ile aracın durdurulmasıdır.

PARK ETME: Araçların durma ve duraklama halleri dışında, genelde uzun süreli bekletilmek üzere bırakılmasıdır.

Trafik Kazası: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma veya zararla sonuçlanmış olaydır.

Trafikten Men: Trafik zabıtasınca, kanunda belirtilen hallerde araç ile ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır

KARAYOLU VE TESİSLER İLE İLGİLİ TANIMLAR

Taşıt Yolu (Kaplama): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır.

Yaya Yolu (Kaldırım): Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkleri arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır.

Banket: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.

Şerit : Taşıtların bir dizi halinde güvenle seyredebilmeleri için taşıt yolunun çizgilerle ayrılmış bölümüdür.

Platform: Karayolunun, kaplama ile yaya yolu veya banketinden oluşan kısmıdır.

İki Yönlü Karayolu: Taşıt yolunun her iki yönde taşıt trafiği için kullanılmasına iki yönlü karayolu denir.

Tek Yönlü Karayolu : Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanılmasına tek yönlü karayolu denir.

Bölünmüş Karayolu: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur

Erişme Kontrollü Karayolu (OTOYOL): Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı; yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur.

Otoyola girerken hızlanma şeridi, çıkarken ise yavaşlama şeridi kullanılır.

Otoyolda duraklamak, park etmek, geri gitmek ve geriye dönmek yasaktır. Kaza ve arıza gibi zorunlu hallerde taşıtın emniyet şeridine alınarak işaretlenmesi gerekir. Emniyet şeridinde seyretmek yasaktır.

Bağlantı Yolu: Taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve bir yönlü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır.

Geçiş yolu : Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun, karayoluna bağlanan ve karayolu sınır çizgisi içinde kalan kısmıdır.

Bisiklet Yolu: Karayolunun sadece bisikletliler için ayrılan kısmıdır

Anayol: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoludur.

Tali Yol: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az önemde olan yoldur

Tehlikeli Eğim: Araçların emniyetle seyrine devamı için, vites küçültmeyi gerektiren uzunluk veya açıdaki yol eğimidir.

Kavşak: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır.

Ada: Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacıyla yapılmış olan, araçların bulunamayacağı, koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlardır

Yaya Geçidi: Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere trafik işaretleri ile belirlenmiş alanlardır.

Okul Geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için , taşıt yolundan ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş alandır.

Yaya ve okul geçitlerine yaklaşan bütün sürücüler araçlarını yavaşlatmak, bu geçitten geçen veya geçmek üzere olan yayalara ilk geçiş hakkını vermek ve varsa okul geçidi görevlilerinin verecekleri işaret ve talimata uymak zorundadır. Yaya ve okul geçitlerinde öndeki aracı geçmek, duraklamak ve park etmek yasaktır

Üst Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini sağlayan yapıdır.

Alt Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini sağlayan yapıdır

Demiryolu Geçidi (Hemzemin Geçit): Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir.

Park Yeri (Otopark): Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır. Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park yerine Karayolu üzeri park yeri, karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yerine Karayolu dışı park yeri denir.

Araç Muayene İstasyonu: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personeli bulunan yerdir.

Araç Tartı İstasyonu: Araçların yüklü veya yüksüz olarak tartıldığı yerdir.

Servis İstasyonu: Araçların bakım, onarım, yağlama ve yıkama gibi işlerinin yapıldığı yerdir.

Akaryakıt İstasyonu: Araçların akaryakıt, yağ ve basınçlı hava gibi ihtiyaçlarının karşılandığı yerdir

ARAÇLARLA İLGİLİ TANIMLAR

Otomobil: Sürücü dahil en fazla 9 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.

Otobüs: Yolcu taşımacılığında kullanılan sürücü dahil 9 dan fazla oturma yeri olan motorlu taşıttır. Sürücüsü dahil oturma yeri on yediyi aşmayan otobüslere minibüs denir

Kamyonet: Azami yüklü ağırlığı 3.500 kg geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır. (Sürücü ve yanındaki oturma yerleri dışında başka oturma yeri de bulunabilen, sürücü bölümü gövde ile birleşik kamyonetlere panelvan denir.)

Kamyon: Azami yüklü ağırlığı 3.500 kg’dan fazla olan ye yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.

Çekici: Römork ve yan römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu taşıttır.

Oto Kurtarıcı: Arızalı araçları çeken araçlara oto kurtarıcı denir.

Lastik Tekerlekli Traktör: Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebilen, ancak ticari amaçla kullanılmayan tarım aracıdır.

Römork: Motorlu araçla çekilen insan ve yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıttır.

Yarı Römork: Taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorktur.

Hafif Römork: Azami Yüklü ağırlığı 750’kg.ı geçmeyen römork veya yarı römorktur.

Arazi Taşıtı: Karayolunda yolcu veya yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber bütün tekerlekleri motordan güç alabilen motorlu taşıtlardır.

Motosiklet: Azami tasarım hızı 45 km/saatten ve / veya silindir kapasitesi 50 santimetreküpten fazla olan sepetli veya sepetsiz iki veya üç tekerlekli motorlu taşıtlar ve net motor gücü 15 kw, net ağırlığı 400 kilogramı, yük taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır. Bunlardan karoseri yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli motosikletlere yük motosikleti (tripotör) denir.

İş Makineleri: Yol yapım makineleri, tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılmayan motorlu araçlardır.

Özel Amaçlı Taşıt: Özel amaçla insan veya yük taşımak için imal edilmiş itfaiye, kurtarıcı, cenaze araçları gibi özel işlerde kullanılan motorlu taşıttır.

Taşıt Katarı: Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağlanmış taşıtlardır.

Gabari: Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.

Taşıma Sınırı (Kapasite): Bir aracın güvenle taşıyabileceği, en çok yük ağırlığı veya yolcu ve hizmetli sayısıdır.

Azami Ağırlık: Aracın güvenle taşıyabileceği yükle birlikte ağırlığıdır.

Yüksüz Ağırlık: Üzerinde insan veya yük bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşıması zorunlu alet ve donanımı ile birlikte toplam ağırlığıdır.

Yüklü Ağırlık: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.

Dingil ağırlığı: Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden Karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır.

KARAYOLU YAPISI VE TRAFİK İŞARETLERİNİN KORUNMASI

Karayolu yapısı üzerine, trafiği güçleştirecek, tehlikeye sokacak veya engel yaratacak, trafik işaretlerinin görülmelerini engelleyecek veya güçleştirecek şekilde bir şey koymak, atmak, dökmek, bırakmak ve benzeri hareketlerde bulunmak yasaktır.

Karayolu yapısı, trafik işaretleri ve karayoluna ait diğer yapı ve tesisler üzerine yazı yazarak, çizerek veya başka şekillerde bozmak, yerlerini değiştirmek veya ortadan kaldırmak yasaktır. Meydana gelen tehlike ve engeller, ilgili kuruluşlar ve zabıtaca ortadan kaldırılır, bozukluk ve eksiklikler yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlarca derhal giderilir, zarar karşılıkları ve masrafları sorumlulara ödetilir.

TRAFİK İŞARETLERİNE UYMA ÖNCELİK SIRASI

Trafik görevlisinin işaretleri,
Işıklı ve sesli trafik işaretleri,
Trafik işaret levhaları,
Yol çizgileri

1-TRAFİK POLİSİNİN HAREKETLERİ

2- IŞIKLI TRAFİK İŞARETLERİ

Kırmızı ışık: Yolun trafiğe kapalı olduğunu bildirir, aksini gösteren bir işaret yoksa durup beklenir.

Yeşil ışık: Yolun trafiğe açık olduğunu bildirir, aksini gösteren bir işaret yoksa durmadan geçilir.

Sarı ışık: İkaz anlamında olup, yolun trafiğe açılmak veya kapanmak üzere olduğunu bildirir.

Kırmızı ışıkla birlikte yanan sarı ışık; Yolun trafiğe açılmak üzere olduğunu bildirir, harekete hazırlanılır.

Yeşil ışıktan sonra yanan sarı ışık; Yolun trafiğe kapanmak üzere olduğunu bildirir. Yeterli mesafe varsa emniyetli bir şekilde durabileceksek durup bekleriz. Emniyetli bir şekilde duramayacaksak geçeriz.

Fasılalı (aralıklı) olarak yanıp sönen kırmızı ışık: “Dur” işaret levhası ile aynı anlamdadır. Mutlak duruş yapılmasını ve gidilecek yolun açık ve müsait olduğu görüldükten sonra yeniden hareket edilmesini bildirir.

Fasılalı (aralıklı) olarak yanıp sönen sarı ışık: “Yol ver” anlamındadır, bu yerin yavaş ve dikkatli geçilmesini bildirir. Işıklı oklar: Dönüş yapan sürücülere hitap eder yeşil ışık yanmadan dönüş yapılmaz

Sesli ve yazılı ışık: Araç trafiğine göre yaya trafiğini düzenler, yayalara hitap eder. Kavşaklara yaklaşırken yavaşlamak ve ışıkların durumuna göre hareket etmek gerekir.

3-TRAFİK İŞARET LEVHALARI

Tehlike Uyarı işaretleri

Yol üzerindeki tehlikeler ve özellikleri hakkında bilgi veren işaretlerdir.

Trafik Tanzim İşaretleri

Çeşitli yasaklama ve kısıtlamalar hakkında bilgi veren işaretlerdir

Duraklama ve Park Etme İşaret Levhaları

Bilgi İşaret Levhaları

Yol ve çevresi ile yol güzergahında bulunan yerleşim birimleri ve yolculuk sırasında gerekebilecek diğer yardımcı hizmetler hakkında bilgi veren işaretlerdir

4-YOL ÇİZGİLERİ

Kesik yol çizgisi: Bu çizgi boyunca kurallara uymak şartıyla öndeki araç geçilebilir.

Devam yol çizgisi: Bu çizgi boyunca hiçbir sebeple sol şeride geçilemez ve üzerinden gidilemez.

Kesikli ve devamlı yol çizgisi: Sadece bir yönde geçme yasağı getirmiştir. Araca en yakın olan çizginin anlamına göre hareket edilir.

Yan yana iki devamlı yol çizgisi: Yolu, bölünmüş yol durumuna getirmiştir. Hiçbir sebeple çizgilerin soluna geçilemez.

Park Yeri Çizgileri: Araçların duracakları yerleri belirlemek amacıyla park yerlerine çizilen çizgilerdir.

Park Yasağı Çizgileri: Park etmenin yasaklandığı kesimlerde bordür taşlarına veya kaplama üzerine çizilen çizgilerdir.

Yaya Geçidi Çizgileri: Yayaların karşıdan karşıya güvenle geçmelerini sağlamak amacıyla taşıt yolu üzerine çizilen çizgilerdir.

KARAYOLLARINDA ARAÇ SÜRME YASAĞI

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler: Uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı tespit edilen sürücülere idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 5 yıl süreyle geri alınır.

Bu kişiler hakkında ayrıca Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır.

Alkollu araç kullanma yasağı:

0,50 promilin üzerinde alkol almış hususi otomobil sürücüleri ve 0,20 promil üzerinde alkol almış diğer araç sürücüleri nasıl cezalandırılır.

1- Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı yada alkolün kandaki miktarını tespit amacıyla, teknik cihazlar kullanılmasını kabul etmeyen sürücülere idari para cezası ile sürücü belgesi 2 yıl süre ile geri alınır

2- Belirtilen değerden fazla alkol alarak araç kullandığı tespit edilen araç sürücüleri suçun işlendiği tarihten geriye doğru 5 yıl içinde;

Birinci defada , idari para cezası ile birlikte sürücü belgesi 6 ay süre ile geri alınır.

İkinci defada, idari para cezası ile birlikte sürücü belgesi 2 yıl süre ile geri alınır. Ayrıca bu sürücüler Sağlık ve İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikte gösterilen Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimine tabi tutulur. Eğitimi başarı ile tamamlayanlara ehliyetleri süre sonunda geri verilir

Üç veya üçten fazla ise, idari para cezası ile birlikte sürücü belgesi 5 yıl süre ile geri alınır. Ayrıca Psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulur. Süre sonunda uygun görülenlere belgeleri iade edilir.

3- 1.00 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen sürücüler hakkında Türk Ceza Kanununun 179 uncu maddesinin 3 fıkrası hükümleri uygulanır. ( 2 yıla kadar hapis cezası)

Sürücü belgesiz araç kullanma

Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır. Sürücü belgesi olmayan, sürücü belgesi geçici olarak veya tedbiren geri alınan ve sürücü belgesi iptal edilenlerin araç kullanarak trafiğe çıktıkları tespiti halinde, bu kişilere idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

Sürücü belgesi sahiplerinin, sürmeye yetkili oldukları araçların dışındaki araçları sürmeleri yasaktır. Aykırı hareket eden sürücüye idari para cezası ve 20 puan cezası verilir. Bu kişilere araç kullandıran araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

Sürücü sertifikaları, sınıfına uygun sürücü belgesine dönüştürülmedikçe sahiplerine karayolunda araç kıllanma yetkisi vermez. Sürücü sertifikasını sürücü belgesine dönüştürmeden karayolunda araç kullandığı tespit edilen sürücüye idari para cezası verilir. Bu kişiye araç kullandıran araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

ARAÇ KULLANIM SÜRELERİ

Ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapan sürücüler; 24 saatlik herhangi bir süre içinde toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saat fazla araç sürmeleri yasaktır.

4,5 saatlik devamlı araç kullandıktan sonra 45 dk. dinlenmek zorunludur.

Bu dinlenme süresi 4,5 saatlik kullanım süresinin içinde 15 er dk olarak da kullanılabilir. En az yarım saat mola vermeleri şartıyla toplam olarak 9 saatten fazla araç kullanmaları yasaktır.

Otobüs, kamyon ve çekici araçlarında sürme ve dinlenme sürelerinin tespiti takoğraf cihazı ile yapılır. Takoğraf kayıtları 1 ay süre ile araçlarda, 5 yıl süre ile işyerlerinde muhafaza edilir.

MESLEKİ YETERLİLİK BELGELERİ

Ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapacak sürücüler; ehliyet aldıktan sonra ayrıca mesleki yeterlilik belgesi ve psiko-teknik belgesi alması gerekmektedir.

Mesleki Yeterlilik Belgeleri:

SRC1 : Uluslar arası yolcu taşımacılığı
SRC2 : Yurt içi yolcu taşımacılığı
SRC3 : Uluslar arası eşya – kargo taşımacılığı
SRC4 : Yurt içi eşya – kargo taşımacılığı
SRC5 : Tehlikeli madde taşımacılığı

KARAYOLU KULLANIM KURALLARI

Aksine bir işaret bulunmadıkça bütün sürücüler araçlarını; Gidiş yönüne göre yolun en sağından sürmek,
Çok şeritli yollarda yol ve trafik durumuna göre hızının gerektiği şeritten sürmek,
Şerit değiştirmeden önce, gireceği şeritteki araçların emniyetle geçmesini beklemek,
Trafiği aksatacak veya tehlike oluşturacak şekilde şerit değiştirmemek,
İki yönlü dört veya daha çok şeritli yollarda motosiklet, otomobil, minibüs, kamyonet ve otobüs dışındaki araçları sürenler geçme ve dönme dışında sağ şeridi kullanmak zorundadırlar.

Sürücülerin;

Geçme, dönme, duraklama ve park etme gibi haller dışında şerit değiştirmek,
İki şeridi birden kullanmak,
Sinyal vermeden veya sinyal verdiği an şerit değiştirmek,
Sol şeridi sürekli olarak işgal etmek,
Tehlikeli eğimli yollarda motorun çalışmasını durdurup, vitesi boşa alarak araç sürmek,
Bölünmüş yollarda karşı yönden gelen trafik için ayrılmış yol kesimine girmek yasaktır.

HIZ SINIRLARI

Şehirlerarası karayolunu kullanan motorlu araçlarda, araç cinsi gözetmeksizin asgari hız sınırı 15 km/saattir. Otoyollarda ise 40 km/saattir.

Araçlara römork veya yarı römork takıldığında azami hız sınırından saatte 10 km/s düşülmesi gerekir.

Tehlikeli madde taşımaya mahsus olup, boş olarak trafiğe çıkan araçlar kendi sınıfındaki araçlara ait hız ile sürülebilirler.

Geçme sırasında, azami hız sınırları aşılabilir. Geçiş tamamlanınca belirtilen hız limitlerine inilmesi gerekir.

Hız sınırlarını;

% 10 aştığı tespit edilen sürücülere, ceza işlemi uygulanmaz.

% 10 dan % 30 a kadar aşan sürücülere hafif para cezası ve 10 ceza puanı,

% 30 dan fazla aşan sürücülere hafif para cezası ve 15 ceza puanı uygulanır.

Hız sınırını %30 dan fazla aşmak suretiyle ihlal suçunun işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içerisinde 5 defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri 1 yıl süre ile geri alınır. Süresi sonunda psikoteknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mani hali olmadığı anlaşılanların belgeleri iade edilir.

Hız sınırlarının aşılıp aşılmadığını, tespit etmekte kullanılan cihazların yerini tespit eden her türlü cihazın imali, ithali ve araçlarda bulundurulması yasaktır. İmal ve ithal edenlere idari para cezası ve 6-8 ay hapis cezası verilir. Bu cihazları araçlarında bulunduranlar hafif para cezası ile 4-6 ay hafif hapis cezası ile cezalandırılır.

Azami ağırlığı 12 tonu geçen kamyon ve çekiciler ile azami ağırlığı 10 tonu geçen otobüslerde hız sınırlayıcı cihaz bulundurulması ve kullanılması zorunludur.

HIZIN AZALTILMASI GEREKEN YERLER

Sürücüler:

Kavşaklara yaklaşırken,
Dönemeçlere girerken ve dönemeçli yollarda ilerlerken,
Yaya, okul ve demiryolu geçitlerine yaklaşırken,
Tünel, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken,
Tepe üstüne ve görüşün yetersiz olduğu yerlere yaklaşırken,
Yapım, bakım ve onarım çalışmaları yapılan yol kesimlerine yaklaşırken hızlarını azaltmak zorundadırlar. Sürücüler Hızlarını: Kullandıkları aracın cinsine, yük durumuna, hava-yol durumu ve trafiğin yoğunluğuna göre ayarlamak zorundadır.

TAŞITIN DURDURULMASI

Sürücünün tehlikeyi görüp ayağını gaz pedalından çekerek, frene basması için geçen süreye “İntikal Süresi” (Reaksiyon Süresi) denir. İntikal süresi 0.75 sn dir. Aracın intikal süresi içerisinde almış olduğu yola “İntikal Mesafesi” denir. Fren pedalına basılması ile tekerleklerin tam kilitlenip kızaklamanın başlaması arasında bir zaman geçmektedir ki buna “Fren Mesafesi” denir. İntikal mesafesi ile fren mesafesinin toplamı duruş mesafesini oluşturur. Düz asfalt kaplamalı, kuru yüzeyli bir yolda 90 km/s hızla giden bir aracın intikal mesafesi 18.75 m, duruş mesafesi yaklaşık 72 m dir.

TAKİP MESAFESİ

Sürücüler önlerinde giden araçları, güvenli ve yeterli bir mesafeden takip etmek zorundadır. Bu mesafe, kendi araçlarının kilometre cinsinden saatteki hızının en az yarısı kadar metredir. Örneğin 90 km/s hızla giden bir aracın öndeki aracı takip mesafesi 45 m dir.

Takip mesafesi; Bir aracın 2 saniyede kat ettiği yol uzunluğu kadardır. Bu sürenin tespitinde 88-89 yöntemi kullanılır.

Tehlikeli madde taşıyan taşıtlar yerleşim yeri dışında diğer araçları 50 metre mesafeden takip etmelidir.
Kol ve grup halinde seyreden araçlar, takip mesafesinden az olmamak kaydıyla başka araçların güvenle araya girip çıkabileceği kadar boşluk bırakmalıdır.
Hava yağmurlu, yol ıslak ve çamurluysa takip mesafesi güvenlik nedeniyle biraz daha fazla bırakılmalıdır.

ÖNDEKİ ARACI GEÇME KURALLARI

Öndeki aracı geçmek isteyen sürücü:

Önünde giden aracın bir başka aracı geçme niyetini belirtmemiş olmasına,
Arkadan gelen bir başka sürücünün kendisini geçmeye başlamamış olmasına,
Geçmek için kullanılacak şeridin yeteri kadar ilerisinin görüşe açık ve boş olmasına,
Geçişin, geçilen araç için büyük bir güçlük oluşturmamasına ve araçların geçişe uygun durumda bulunmasına, dikkat etmek zorundadır.

Geçiş işlemi:

Sola sinyal işareti verilir.
İki yönlü ve dar yollarda geçilecek aracın sürücüsü gündüz korna ile gece selektör ile uyarılır.
Geçilecek araca takip mesafesi kadar önceden sol şeride geçilir.
Geçilen araç geriyi görme aynasından görülünceye kadar geçiş şeridinde ilerlenir.
Sağa sinyal işareti verildikten sonra sağ şeride girilerek geçiş işlemi tamamlanır.

Çok şeritli yollarda, bir şeritteki taşıtın diğer şeritteki taşıttan daha hızlı gitmesi araç geçme işlemi sayılmaz.

Sürücü, geçmek isteyen diğer araçların işaretini alınca;

Çok şeritli yollarda bulunduğu şeridi izlemek,
İki yönlü ve dar taşıt yollarında, yolun sağ kenarına yakın gitmek, yavaşlamak, gerekirse durmak zorundadır. Geçişler sol şeritten yapılır.

Ancak şu durumlarda sağdan geçiş yapılabilir.

Yolun ortasından giden tramvayların,
Sola dönüş yapmak için yolun soluna yanaşan aracın,
Görev gereği yolun solunda duran geçiş üstünlüğüne sahip araçların sağından geçilebilir.

ÖNDEKİ ARACI GEÇMENİN YASAK OLDUĞU YERLER

Trafik işaret levhası ile yasaklanmış olan yerlerde
Görüşün yeterli olmadığı tepe üstlerine yaklaşırken,
Dönemeçlere yaklaşırken ve dönemeçli yollarda ilerlerken
Kavşaklara yaklaşırken ve kavşak içerisinde
Yaya, okul ve demiryolu geçitlerine yaklaşırken,
Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan köprü ve tünellere yaklaşırken araç geçmek yasaktır.

ARAÇLARIN MANEVRALARI

(SAĞA DÖNÜŞ):

Sürücüler kavşaklara yaklaşırken; yerleşim yerlerinde 30 metre, yerleşim yerleri dışında 150 metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri yasaktır. Bu nedenle dönüş yapacak olan sürücüler bu mesafelerden önce gidecekleri yöne göre uygun şeride girmelidirler.

Sağ sinyal işareti verilir, sağ şeride veya işaretle dönüş izni verilen şeride girilir.
Hız azaltılır. Vites küçültülür
Dar bir kavisle dönüş yapılır, dönüş tamamlanıncaya kadar işaret vermeye devam edilir.
Dönüş sırasında yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere ilk geçiş hakkı verilir.
Dönülen yolun gidiş şeridine veya gidişe ayrılmış en sağ şeride girilir.

(SOLA DÖNÜŞ):

Sol sinyal işareti verilir.
Çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şeride, iki yönlü karayollarında sağ şeridin soluna yaklaşılır, Hız azaltılır. Vites küçültülür
Dönüşe başlamadan karşıdan ve sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkı verilir.
Geniş kavisle dönülür, dönüş sırasında yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere ilk geçiş hakkı verilir.
En sağ şerit veya uygun bir şeritten yola devam edilir.

(DÖNEL KAVŞAKLARDA DÖNÜŞ):

Sürücüler, dönel kavşağa yaklaşırken döneceği veya gideceği yöne göre uygun şeride girmelidir.
Sağa dönmek isteyen sürücüler en sağ şeride.
Sola veya geriye dönmek isteyen sürücüler en sol şeride
Doğrudan devam edecekler ise yol üç şeritli ise orta şeride iki şeritli ise sağ şeride girmelidir.
Kavşak içerisinde şerit değiştirmek yasaktır.

(GERİ GİTME VE GERİ DÖNÜŞ)

Sürücülerin:

Bağlantı yolları, otoyollar ve tek yönlü yollarda geri gitmeleri yasaktır.
Kamyon, otobüs, çekici, römork ve yarı römork takılı bir aracın geri manevrası sürücünün görüşüne açık alanda emniyetle yapılamıyor ise sürücü, aracın arkasında bir gözcü bulundurmak zorundadır.

KAVŞAKLARDA İLK GEÇİŞ HAKKI KURALLARI

Kavşaklara yaklaşan sürücüler, yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.

Kavşaklara yaklaşan sürücüler;

Görevli kişilerin verecekleri talimatlara,
Trafik ışıklı işaret cihazlarına,
Trafik işaret levhalarına,
Yol ve yer işaretlerine uymak zorundadır.

Trafik zabıtası, ışıklı işaret cihazları ve trafik işaret levhası bulunmayan (Kontrolsüz) kavşaklarda;

Bütün sürücüler, geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
Tali yoldan anayola çıkan sürücüler anayoldan gelen araçlara,
Doğru geçmekte olan tramvaylara ve bu yoldan geçen araçlara
Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan gelen araçlara,
Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,
Bir iz veya mülkten karayoluna çıkan sürücüler karayolundan gelen araçlara,
Dönüş yapan sürücüler, doğru geçmekte olan araçlara,

İLK GEÇİŞ HAKKINI VERMEK ZORUNDADIR.

GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜNE SAHİP ARAÇLAR

Ambulans (Cankurtaran, Organ nakil aracı),
İtfaiye,
Güvenlik ve asayiş ile ilgili görevli araçlar(Polis araçları), 4- Trafik hizmetlerine ait araçlar (Trafik Polisi araçları)
Kar ve buz mücadelesi çalışmalarında görevli araçlar,
Afet ve acil durum hallerinde afet ve acil durum hizmetlerinde görevli araçlar,
Koruma araçları ve korunan araçlar (Görevin devamı süresince)

TEPE LAMBALARI

Geçiş üstünlüğüne sahip araçların ışık ve sesi 150 m den görülebilecek ve duyulabilecek şekilde olmalıdır.

Ambulans, trafik ve genel zabıtaya ait araçlarda mavi-kırmızı veya mavi,

Karayolları Genel Müdürlüğünün trafik hizmetlerine ait araçlarında mavi,

itfaiye ve sivil savunma araçlarında kırmızı renk ışık veren tepe lambaları bulunur.

Sarı renkli tepe lambası yol bakım, onarım araçları, kurtarıcı araçlar, ağırlık ve boyutları bakımından özel izinle karayoluna çıkan araçlara eskortluk eden araçlarda bulunur sarı ışık geçiş üstünlüğü hakkı vermez.

GELEN TRAFİKLE KARŞILAŞMA HALİNDE GEÇİŞ KOLAYLIĞI SAĞLAMA KURALI

Düz eğimsiz, dar taşıt yollarında aksini gösteren bir trafik işareti yoksa;

Otomobil,
minibüs,
kamyonet,
otobüs,
kamyon,
arazi taşıtı,
LTT, iş makinelerini sürenler,

Motorsuz araçları sürenler yazılış sırasına göre kendisinden önceliklere, geçiş hakkı vermek suretiyle geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar.

GEÇİŞ KOLAYLIĞI SAĞLAMA

Tehlikeli eğimli yollarda karşılaşma hallerinde; çıkan araç için geçiş güç veya mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak için, inen araçlar varsa sığınma cebine girmek, sığınma cebi yoksa sağ tarafa yanaşıp durmak, çıkan araç için manevra imkânı bulunmadığının açıkça anlaşılması halinde de geri gitmek zorundadırlar.

Tehlikeli eğimli ve dar yollarda İnen araç, çıkan araca yol vermelidir.

DURMA, DURAKLAMA VE PARKETME KURALLARI

DURAKLAMA DA ALINACAK TEDBİRLER:

En uygun yerin seçilmesi,

Bulunulan şeritte en az yer işgal edilmesi, varsa banketten yararlanılması,

Duraklama amacı uzun süre beklemeyi gerektiriyor ise park etmede alınacak önlemlerin alınması,

Diğer araçların geçişini ve yayaların yürümesini zorlaştırmayacak, yüklerin boşaltılması veya yüklenmesi sırasında başkalarına zarar vermeyecek, karayolu yapısını bozmayacak ve kirletmeyecek şekilde tedbirler alınması zorunludur.

DURAKLAMANIN YASAK OLDUĞU YERLER

Duraklamanın yasak olduğu bir trafik işaretleriyle belirtilen yerlerde,

Sol şeritte,
Yaya, okul ve demiryolu geçitlerinde,
Kavşak, tünel, köprü ve bağlantı yollarına yerleşim yerleri içinde 5m, yerleşim yerleri dışında 100 m mesafe içinde,
Görüşün yetersiz olduğu tepe üstlerine yakın yerlerde ve dönemeçlerde,
Otobüs, tramvay ve taksi duraklarında
Duraklayan veya park eden araçların yol tarafındaki yanında,
İşaret levhalarına yerleşim yeri içinde 15 m, yerleşim yeri dışında 100 m mesafede,
Yerleşim yeri dışındaki karayollarında taşıt yolu üzerinde (zorunlu haller hariç), duraklamak yasaktır.

PARK ETMEDE ALINACAK TEDBİRLER

Park için yasak olmayan ve güvenli bir yer tercih edilmelidir.

Araç durdurulduktan sonra, direksiyon kaldırım taşına doğru çevrilir. Motor stop edilir, El freni ile araç sabitlenir. Eğimli yollarda inişte geri, yokuşta birinci vitese takılır. camlar ve kapılar kilitlenir.

Park etmenin yasak olduğu yerler :

* Duraklamanın yasak olduğu yerlerde,

* Park etmenin trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,

* Geçiş yolu önünde ve üzerinde,

* Yangın musluklarına her iki yönden 5 m mesafe içinde,

* Yolcu taşıma araçlarının duraklarını belirten levhalara her iki yönden 15 m mesafe içinde,

* Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışlarının yapıldığı yerleri belirten işaret levhalarına 15 m mesafe içinde,

* Üç veya daha fazla şeritli yollarda aksine bir işaret bulunmadıkça gidişe ayrılmış en sağ şerit dışındaki şeritlerde,

* Kurallara uygun olarak park etmiş araçların çıkışına engel olacak şekilde,

* Park-bahçe, garaj, fabrika, okul, hastane vb. tesislerin giriş ve çıkış kapılarına her iki yönde 5 m. mesafe içinde,

* Alt ve üst geçitler ile köprülere 10 m. mesafe içinde,

* Zorunlu haller dışında yerleşim yerleri dışındaki karayollarında taşıt yolu üzerinde,

* Yaya yollarında,

* Park etmek için ayrılmış yerlerde, şekle aykırı olarak ,

* Ücretli park yerlerinde ücret ödemeden veya süresi dışında,

* Belirli bir plakaya ayrılmış park yerine (izin verilen araçlar hariç), park yapılması yasaktır.

Bir trafik işareti ile izin verilmedikçe kamyon, çekici, otobüs, traktör ve iş makinelerinin yerleşim birimleri içindeki karayollarında park etmesi yasaktır. (Köy kasaba gibi küçük yerleşim birimleri bu hükmün dışındadır.)

ARAÇLARIN IŞIKLANDIRILMASI ve IŞIKLARIN KULLANILMASI

Araçların ışıkları gündüz kar, sis, şiddetli yağmur ve yeterli derecede aydınlatılmamış yerlerde yakılmalıdır, gece ise ışıkları yakmak zorunludur.
Araçların önünde; beyaz ışık veren kısa ve uzun farlar, portakal sarısı renginde sinyal lambaları ve sis lambaları vardır. Arka kısımda ise park lambası, sinyal lambaları, fren, geri vites lambası ve plaka lambası mevcuttur.
Uzun farlar 100 metre, Kısa farlar 25 metre ileriyi aydınlatacak şekilde ayarlı olmalıdır. Aracın plakası 20 metre mesafeden okunacak şekilde aydınlatılmış olmalıdır.

IŞIKLARIN KULLANILMASI

Uzağı Gösteren Işıklar (Uzun Farlar):

Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında geceleri seyrederken,
Yeterince aydınlatılmamış tünellere girerken ve benzeri yerlerde,

Yakını Gösteren Işıklar (Kısa Farlar):

Yerleşim birimleri içinde ve aydınlatmanın yeterli olduğu yerlerde,
Karşılaşmalarda, öndeki aracı takip ederken ve geçerken yan yana gelinceye kadar,
Gündüz görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda kullanılır. Sürücüler, geceleri yakın ilerisi görülmeyen kavşak, dönemeç ve tepe üstlerine yaklaşırken yakın ve uzağı gösteren ışıkları ardı ardına sıra ile yakarak gelişlerini haber vermek zorundadır. (Selektör Yapma)

IŞIKLARIN KULLANILMASINDA YASAKLAR

Sis lambalarının; sisli, karlı ve sağanak yağmurlu havalar dışında ve diğer farlarla birlikte yakılması,
Sadece park lambaları veya sis ışıkları ile seyredilmesi,
Dönüş ışıklarının “geç” anlamında kullanılması,
Karşılaşmalarda ışıkların söndürülmesi,
Öndeki aracı geçişlerde uyarı için çok kısa süre dışında uzağı gösteren ışıkların yakılması,
Yönetmelikte belirlenen esaslara aykırı nitelikte ışık takılması ve kullanılması yasaktır.

ARAÇLARIN YÜKLENMESİ

Araçlara, taşıma sınırı üstünde yolcu veya yük alınması,
Aracın toplam ve dingil ağırlıklarını aşacak şekilde yük yüklenmesi yasaktır.
Ağırlık ve boyutları bakımından standart dışı yüklerin karayolu ile taşınması için Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması zorunludur.
Araçların ağırlık kontrolleri Karayolları Genel Müdürlüğü’nce yapılır.
Radyoaktif maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınabilmesi için Atom Enerjisi Komisyonu’ndan izin alınması zorunludur.

YÜKLEME SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:

Yükün, karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi,
Dengeyi bozacak, veya sivri çıkıntılar oluşturacak şekilde yüklenmesi,
Görüşe engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tescil plakalarını, ayırım işaretlerini, fren ve dönüş ışıklarıyla yansıtıcıları örtecek şekilde yüklenmesi,
Kasanın sağ ve sol yanlarından taşacak şekilde yüklenmesi,
Aracın boyunu önden 1 m. arkadan 2 m. den fazla aşacak şekilde yüklenmesi,
Çamurluk, basamak, kasa kenarı, araç üstü, bagaj merdiveni gibi dış kısımlarda ve yük üzerinde yolcu taşınması, yasaktır.
Azami yüklü ağırlığın %20’den fazla aşılması hâlinde, yükü uygun hâle getirilinceye kadar araç trafikten men edilir.

TEHLİKELİ MADDELERİN TAŞINMASI

Patlayıcı, yanıcı, yakıcı veya kolayca ateş alıcı, zehirli veya radyoaktif maddeler ile bunların benzerleri Tehlikeli Madde sayılır.
Tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında bulundukları yere 30 m. mesafe içinde, sigara ve benzerleri içilmemeli, kibrit, çakmak, aydınlatma cihazı gibi alev ve kıvılcım çıkaran şeyler kullanılmamalıdır.
Tehlikeli madde taşıyan araçlarda 6 voltu geçmeyen pilli fener dışındaki aydınlatma cihazları kullanılmaz.
Bu araçlarda iki adet 6 kg. kapasiteli yangın söndürme cihazı bulundurulur.
Araca başka yük alınmaz, mal sahibi ve hizmetlisinden başka yolcu bindirilmez.
Duraklama ve Park etme halinde araç, bir görevlinin gözetimi altında tutulmalıdır.
Yerleşim yeri dışındaki karayollarında en az 50 m. takip mesafesi uygulanmalıdır.
Duraklama işleminde diğer araçlara 20 m. mesafe bırakarak duraklama yapılmalıdır.

YOLCU TAŞIMA KURALLARI

Aksine bir işaret bulunmadıkça araç sürücüleri;

Araçlarını, gidiş yönüne göre yolun en sağ kenarında durdurarak, yolcularını sağ taraftan indirmek ve bindirmek zorundadır.

Araç durmadan kapı açmak,
Kapıların kapanmasını beklemeden hareket etmek,
Durakladıktan sonra aracın sağını kontrol etmeden kapı açmak ve kontrolsüz inip binmek yasaktır.
Taşıt yolu üzerinde araçların sol kapılarından yolcu indirip bindirmek, yasaktır.
Taşıma sınırı üstünde yolcu alınması durumunda bütün sorumluluk ve giderler işletene ait olmak üzere yolcuların en yakın yerleşim biriminde indirilmesi sağlanır.

YÜK TAŞIMAK İÇİN YAPILMIŞ ARAÇLARDA GEREKLİ HALLERDE:

Kısa mesafelerde işçi taşınmasında kullanılacaklar için, kasa kapaklarının kapalı ve karoser zeminden itibaren en az 120 cm. yüksekliğinde elle tutulacak sağlam bir korkuluğun bulunması şartı ile taşıma sınırının her tonu için ayakta 2 yolcu (işçi) taşınabilir.
Tarım ürünlerinin toplanması, yüklenmesi veya boşaltılması amacıyla traktörlerin römork veya yarı römorklarında oturmaları şartıyla, taşıma sınırının her tonu için en çok 3 kişi taşınabilir.
Yükle yolcu bir arada taşınırken yükler sağlam olarak yerleştirilmiş ve bağlanmış olmalı, kasanın yan ve arka kapakları kapalı olmalı, yolcular kasa içinde ayrı bir yere oturtulmalıdır.
Kasa üstünün kapalı olması şart değildir.

ARIZALI ARAÇLARIN İŞARETLENMESİ

Araç sürücüleri, bütün imkânları elverdiği ölçüde kullanarak hareket ettirme, itme ve benzeri yollarla, araçlarını karayolu dışına, bu mümkün olmaz ise bankete, bu da mümkün değilse taşıt yolunun en sağına almak ve her durumda yol, hava ve trafik şartları ile gece ve gündüz olmasına göre, gerekli güvenlik ve uyarı tedbirlerini derhal alıp uygulamakla yükümlüdürler.

Arızalanan araçlar için duraklama ve park etme tedbirleri alınmakla birlikte;

Aracın ön ve arkasına 30 metre mesafede diğer araç sürücülerinin 150 m. mesafeden açıkça görebilecekleri şekilde birer reflektör veya kırmızı ışıklı cihaz konulmalı,
Otobüs, kamyon ve çekicilerde, 150 x 25 cm. ebadında engel işareti ile işaretleme yapılması,
Tehlikeli madde taşıyan araçlarda işaretleme işleminden sonra aracın gözetim altında tutulması zorunludur. Arızalı aracın önüne ve arkasına taş dizmek, teneke, bidon, lastik gibi şeyler koymak, ateş yakarak işaretleme yapmak tehlikeli ve yasaktır.

Reflektör: Bir kenarı 45 cm eşkenar üçgen şeklinde, her kenarı 5cm genişliğinde ışık yansıtan bir işaretleme elemanıdır.

ÇEKEN VE ÇEKİLEN ARAÇLARLA İLGİLİ KURALLAR:

Çekilen aracın ağırlığı, çeken aracın taşıma sınırından fazla olmamalıdır
Her iki araç boş olmalı, yolcu ve yük olmamalı, sürücüleri yönetiminde olmalıdır.
Aradaki bağlantı yerinden çıkmayacak ve kopmayacak şekilde çelik çubuk, çelik halat veya zincirle yapılmalıdır
Çekilen aracın ışık donanımı bozuk ise arkasına gündüz 20 x 20 cm. boyutunda kırmızı bez, gece kırmızı ışık veya reflektör konulmalıdır.
Bağlantı en fazla 5 m. olmalıdır. Bu mesafe 2,5 m’yi geçtiği takdirde, bağlantının orta kısmına gündüz kırmızı yansıtıcı veya 20×20 cm ebadında kırmızı bez, gece kırmızı ışık veya kırmızı yansıtıcı konulmalıdır.
Çekilen aracın freni bozuk ise, 1 m’ lik Çeki demiri ile bağlantı yapılmalıdır
Freni bozuk aracı çekerken 15 km/s., diğer arızalı araçları çekerken 20 km/s. Hız sınırına uyulmalıdır.
Kendi kendine hareket gücü olmayan römork ve benzeri arızalı araçlar ile başka bir araçla çekilemeyecek durumda olan araçlar, oto kurtarıcı ile çekilmelidir.

SÜRÜCÜ VE YOLCULARIN KORUYUCU TERTİBAT KULLANMALARI

Sürücünün yanındaki ön koltukta 10 yaşından küçük çocukların taşınması yasaktır.

Araçlarda 150 cm’den kısa ve 36 kg’ın altındaki çocukların taşınması sırasında çocukların ağırlığına uygun çocuk bağlama sistemlerinin kullanılması zorunludur.
Çocuk bağlama sistemleri olmayan araçlarda üç yaşın altındaki çocuklar taşınamazlar.
Motosiklet ve motorlu bisiklet sürücülerinin koruma başlığı ve koruma gözlüğü, yolcularının ise koruma başlığı kullanmaları zorunludur.

BİSİKLET, MOTORLU BİSİKLET ve MOTOSİKLET SÜRÜCÜLERİ

Bu araçların yaya yollarında sürülmesi yasaktır.
Ayrı bir bisiklet yolu olduğu halde, bisiklet ve motorlu bisikletlerin taşıt yollarında sürülmesi yasaktır.
İkiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yan yana sürülmesi yasaktır.
Sürücü arkasında oturma yeri olmadıkça başka kişilerin taşınması yasaktır.
Yeterli oturma yeri olsa dahi bir kişiden fazlasının taşınması yasaktır.
Bu araçların sürülmesi sırasında elde bagaj, paket ve benzerlerinin taşınması yasaktır.
İzin alınarak yapılan gösteriler haricinde, bu araçlar üzerinde akrobatik hareketler yapılması yasaktır.
Üç tekerlekli ve özel şekilde imal edilmiş motosikletler hariç, bu araçlar üzerine kasa, sandık vb yaptırılarak ticari amaçla yük taşınması yasaktır. Bisiklet sürücülerinin 11 yaşını, motorsuz taşıtları sürenlerin de 13 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir.

BİSİKLET, MOTORLU BİSİKLET ve MOTOSİKLET İLE İLGİLİ KURALLAR

Elde bagaj, paket ve benzeri şeylerin taşınması yasaktır.
Ticari yük taşınması yasaktır.
Başka araçlara tutunularak sürülmesi yasaktır.
Sürücü arkasında; Bir kişiden fazlasının taşınması yasaktır.

YAYALARLA İLGİLİ KURALLAR

Yayalar yaya yolu, banket veya alan varsa buralardan yürümek zorundadırlar.
Her iki tarafında banket bulunan yollarda, yayalar kendi gidiş yönlerine göre sol banketten yürümek zorundadırlar.
Yolun karşı tarafına geçmek isteyen yayalar, yaya ve okul geçitlerinden veya kavşaklardan geçmek zorundadırlar. 100 m. yakınında bu gibi yerler yoksa, gelen taşıtların hızını kontrol ederek en kısa doğrultuda karşıya geçebilirler.
Yaya ve okul geçitlerinden geçerken geçidin sağ bölümünden yürümek zorunludur.
Yaya yolu bulunmayan karayollarında gece yürümek zorunda kalan yayalar sürücüleri uyarıcı açık renk elbise giymek, üstünde veya elindeki eşyada yansıtıcı bulundurmak veya ışık taşımak zorundadır.
Yayalar, karşıya geçişlerini yapmak üzere taşıt yoluna girmeden önce, önce sol taraflarını sonra sağ taraflarını kontrol etmelidirler.
Bir yetkili veya görevli yönetiminde yürüyenler taşıt yolunun en sağ şeridinden fazla kısmını işgal etmeden, gece ve gündüz görüşün az olduğu hallerde tek sıra halinde yürümek, araçların hareketlerini engellememek ve güçleştirmemek, çarpmayı önleyici ve uyarıcı tedbirleri almak şartı ile taşıt yolu üzerinden yürüyebilirler.

Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadıklarını denetlemekle sorumlu olan yetkililere yardımcı olmak üzere Karayolları Güvenliği Yüksek Kurulunca uygun görülen kişilere, “Fahri Trafik Müfettişliği” görevi verilir. Fahri Trafik Müfettişleri düzenlediği tutanakları en geç bir hafta içinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadır. Fahri Trafik Müfettişlik hizmeti ücretsiz olup görevi kötüye kullanan kişiler 2 aydan 6 aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılır.

Trafik denetimlerinde neler kontrol edilir?

Ehliyet – Ruhsat!

Ehliyetin sahte olup olmadığı, kullanılmakta olan araca uygunluğu kontrol edilir. Sonra ruhsat cüzdanın içindeki evraklara bakılır.

Ruhsat cüzdanının içindeki evraklar;

Tescil Belgesi,
Araç Muayene Raporu,
Sigorta evrakları

SİGORTA Kontrollerde Trafik belgesi üzerindeki muayene tarihleri ve Trafik sigorta belgesindeki tarihler kontrol edilir, muayene tarihi geçmiş ise veya sigortası yenilenmemişse ceza verilir.

ARAÇLARIN TESCİLİ

Araç sahipleri, araçlarını yetkili tescil kuruluşuna tescil ettirmek ve tescil belgesi almak zorundadır.

İlk defa tescili yapılacak araçların sahipleri, satın alma veya gümrükten çekme tarihinden itibaren 3 ay içinde tescil yaptırmak üzere gerekli bilgi ve belgelerle yazılı olarak müracaat etmek zorundadırlar.
Daha önce tescil edilmiş aracı, satın aldıklarında ise, 1 ay içinde, ilgili tescil kuruluşlarında kendi adlarına tescil yaptırmak zorundadır.

Araç üzerinde teknik değişiklik yapıldığında veya araç sahibi adres değişikliği yaptığında 30 gün içinde ilgili tescil kuruluşlarına bildirmek zorundadır.

ARAÇLARIN MUAYENELERİ

Lastik tekerlekli traktör ve römorkları ilk 3 yaş sonunda, 3 yılda bir,

Resmi / Hususi otomobil ve römorkları, İki veya Üç tekerlekli araçlar, ilk 3 yaş sonunda ve 2 yılda bir,

Diğer motorlu araçlar ve römorkları her yıl, periyodik muayeneye tabi tutulur. Muayene süresi dolmasa bile kazaya karışması sonucu yetkili zabıtaca muayenesi gerekli görülenler ile, araç üzerinde değişiklik yapılması halinde muayenesi zorunludur.

ARAÇLARDA BULUNDURULMASI ZORUNLU MALZEMELER

Takoğraf: Otobüs kamyon ve çekicilerde.

Taksimetre: Taksi otomobillerinde

Yangın söndürme cihazı:

Otomobil, minibüs ve kamyonetlerde 1 kg. kapasiteli bir adet,

Otobüs, kamyon ve çekicilerde 6 kg. kapasiteli bir adet,

Tehlikeli madde taşıyan araçlarda 6 kg. kapasiteli iki adet,

Reflektör: Motosiklet ve motorlu bisiklet hariç, bütün motorlu araçlarda iki adet,

Stepne: Şehirlerarası yolcu taşıyan bütün araçlarda,

Tekerlek takozu: Otobüs, azami ağırlığı 3,5 tondan fazla olan araçlar ve iki dingilli römorklarda bir adet. Üç veya daha çok dingilli taşıtlarda ve tek dingilli römorklarda iki adet.

İlk yardım çantası: Motosiklet, motorlu bisiklet ve iş makinesi hariç bütün taşıtlarda.

Engel işareti: Otobüs, kamyon ve çekicilerde

Bulundurulması zorunlu Diğer Malzemeler: Otomobil, minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, çekici ve L.T. Traktörlerde (Çekme halatı, pense,tornavida,kriko,bijon anahtarı,zincir, seyyar lamba veya el feneri)

SÜRÜCÜ BELGELERİ

İlk defa sürücü belgesi alanlar en iki yıl süre ile aday sürücü olarak kabul edilirler.
Sürücü belgeleri süreli olarak verilir. Geçerlilik süresi dolan sürücü belgesi ile araç kullanan sürücüye idari para cezası verilir ve sürücü belgesi geri alınır.
Dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri ile yönetmelikte belirtilen süre ve şartlara aykırı olarak araç kullananlar hakkında her seferinde idari para cezası verilir.
Belirlenen süre içinde değiştirilmeyen sürücü belgeleri geçersiz sayılır. Ancak başvuru halinde , gerekli harçlar ve indirimsiz değerli kağıt bedeli ödendikten sonra kendilerine geçersiz sayılan sürücü belgesinin karşılığı olan yeni sürücü belgesi verilir.
E sınıfı sürücü belgesini 28.04.1997 tarihinden önce alanlar, CE sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan çekiciyi D sınıfı sürücü belgesi almaya gerek olmadan kullanabilir.

SÜRÜCÜ OLUR SAĞLIK ŞARTLARI:

Monoküler kişiler; A1, A2, B ve F sınıfı sürücü belgesi alabilir. Ticari araç kullanamaz. Kullandıkları aracın içinde, sağında ve solunda olmak üzere en az 3 ayna bulunması zorunludur. Sürücü sertifikalarına ve belgelerine monoküler yazılır. Sürücü Belgesi aldıktan sonra her yıl göz hekiminden sağlık raporu almaları zorunludur. Kullanacakları araçların azami hız sınırları; yerleşim yerleri içinde 50 km/s, yerleşim yeri dışında belirlenen hız sınırlarından 10 km/s daha az olmalıdır.

Gece körlüğü olanlar gün doğumundan 1 saat öncesinden, gün batımından 1 saat sonrasına kadar araç kullanabilirler.

Renk körlüğü olanlar herhangi bir koşul olmadan sürücü olabilirler.

İşitme cihazı kullananlar B ve F sınıfı sürücü belgesi alabilir, ticari araç kullanamazlar.

İşitme ve konuşma engellilere H sınıfı sürücü belgesi verilir. Kullandıkları aracın arka camının sol ve sağ üst köşesine işitme ve konuşma engelli olduklarını belirten işaret konulur.

SÜRÜCÜ BELGESİNİN GERİ ALINMASI:

Sağlık raporu ile sürücülük yapmasında sakınca görülenlerin,
Sürücü belgesinin sahte olduğu, hile ile alındığı, şartlarına uygun olmadan verildiği tespit edilenlerin.
Ölümle sonuçlanan trafik kazalarına asli kusurlu olarak sebebiyet veren sürücülerin sürücü belgeleri 1 yıl süre ile geri alınır.

Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye doğru 1 yıl içinde toplam 100 ceza puanını; ilk defa dolduran sürücülerin, sürücü belgeleri 2 ay süre ile geri alınır ve eğitime tabi tutulur. (Sürücü kursuna kayıt olarak tekrar trafik dersi alır. Ders sonunda Milli Eğitim Müdürlüğünden Eğitim gördüğüne dair alınan belge ile Emniyete başvurularak süresi sonunda ehliyet geri alınır.) Aynı yıl içinde ikinci defa 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri 4 ay süre ile geri alınarak, psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulur. Muayene sonucunda sürücülük yapmasına engel hali bulunmayanların belgesi süresi sonunda iade edilir. 1 yıl içinde 3 defa 100 ceza puanını dolduran sürücülerin belgeleri süresiz olarak iptal edilir.

ASLİ KUSUR SAYILAN HALLER

Kırmızı ışıkta veya görevlinin dur işaretinde geçmek,
“Taşıt giremez” levhasının bulunduğu karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya bağlantı yoluna girmek,
İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol bölümüne girmek,
Arkadan çarpmak,
Geçme yasağı olan yerlerde önceki aracı geçmek,
Kavşaklarda ilk geçiş hakkına uymamak,
Daralan yollarda geçiş kolaylığı sağlamamak,
Manevraları düzenleyen kurallara uymamak,
Yerleşim yerleri dışındaki karayolunda zorunlu haller dışında duraklamak veya park etmek,
Kurallara uygun olarak park etmiş araca çarpmak.

Bu hal ve hareketlerde bulunan sürücüler asli kusurlu sayılırlar. Ancak, sürücülerin veya yayaların kural dışı hareketleri veya taşıtların teknik arızaları bir başka sürücüyü tehlikeye düşürmüş ve bu sürücü, oluşması muhtemel bir kazayı önlemek, can ve mal güvenliğini korumak amacı ile Karayolları Trafik Kanununun öngördüğü temel kurallardan birini ihlal etmeye mecbur kalmış ve bütün tedbirlere rağmen bir kazaya neden olmuşsa, asli kusurlu sayılamaz.

ÇEVRE İLE İLGİLİ TANIMLAR

Çevre: İnsanı etkileyen ve insanlardan etkilenen dış ortama denir.

Çevre koruma: Çevre kirliğini önlemek amacıyla yapılan çalışmalara denir.

Çevre Hakkı: Herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını ihlal edenlere karşı yargı mercileri önünde savunma hakkıdır.

Çevre Kirliliği: İnsanların faaliyetleri sonucu havada, suda, toprakta meydana gelen olumsuz gelişmelerle, ekolojik dengenin bozulmasıdır.

Erozyon: Toprağın rüzgar ve su gibi etkilerle bir yerden bir yere taşınmasıdır.

Gürültü: Kişilerin huzurunu, ruh ve beden sağlığını bozacak seviyede çıkartılan, istenmeyen seslerdir.

Taşıtlar ve Sürücülerin Etkisiyle Meydana Gelen Kirlilik:

Hava Kirliliği:

Bakımı yapılmamış araçların fazla yakıt yakması
Temiz olmayan yakıtların kullanılması
Trafik yoğunluğunun kirliliğe etkisi
Zaruri olmayan durumlarda araç kullanımının çevreye etkisi
Araçların duraklama ve park sonrasında gereksiz yere çalışır durumda bekletilmesinin etkisi
Temiz havada %78 azot, %21 oksijen, %1,3 diğer gazlar ile %0,03 oranında karbondioksit gazı bulunur. Havanın kirlenmesi bu oranın bozulması demektir. Eksoz gazları havayı %70, karbonmonoksit gazının havayı %80 oranında kirlettiği bilinmektedir.
Araç motoru rölantide çalışırken eksoz’dan çıkan karbonmonoksit gazı % 3,5’dan, araç hareket halindeyken % 4,5’dan fazla olmamalıdır.

Toprak Kirliliği:

Araçların bakımının gerekli ortamlarda yapılmaması, motor yağı, asit vb. atığın toprağa dökülmesi
Araçlarda kullanılan, yenilen veya içilen maddelerin, atıkların çevreye atılması
Kimyasal ve radyoaktif maddelerin emniyet tedbiri alınmadan taşınması
Sürücülerin sebep olduğu orman ve tarım arazisi yangınları

Su kirliliği:

– Deniz kıyılarından veya dere yataklarından kum alınması ve bu alanlara atıkların dökülmesi

TRAFİK İLE İLGİLİ KURULUŞ ve KOMİSYONLAR:

Karayolları Güvenliği Yüksek Kurulu: Kurul, Başbakan’ın başkanlığında yılda 2 defa toplanır. Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca uygun görülen önerileri değerlendirerek karara bağlar.

Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu: Kurul, Emniyet Genel Müdürlüğü, Trafik Hizmetleri Başkanının başkanlığında, ayda bir toplanır. Trafik hizmetlerinin daha çağdaş ve güvenli bir şekilde yürütülebilmesi için önerilerin uygulanabilirliğini tartışarak karara bağlar.

Trafikle ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanmasına ilişkin önerilerde bulunur
Trafik kazalarının azaltılmasına ilişkin önerilerde bulunur
Karayolu güvenliğinin geliştirilmesi için planlar hazırlar.
Fahri trafik müffettişi adaylarını Karayolu Güvenliği Yüksek Kuruluna önerir.

Emniyet Genel Müdürlüğü:

Sürücü belgelerini düzenleyip verir, ülke çapında sürücülerin sicillerini tutar,
Araçların tescil işlemlerini yaparak belge ve plakalarını verir,
Akan ve duran trafiği düzenler, yönetir,
Araçlarda bulundurulması gerekli belge ve gereçler ile sürücülerin kurallara uyup uymadığını denetler,
Trafik kazalarında yaralananların bakımlarını sağlamak için tedbir alır ve yakınlarına haber verir,
Trafik kazalarının oluş nedenleri ile ilgili bilgileri toplayıp, değerlendirir, gerekli önlemlerin alınması için ilgili kuruluşlara teklifte bulunur,
El koyduğu trafik kazalarında, kaza tespit tutanağı düzenler,
Hasar tazminatı ödemelerini hızlandırmak için sigorta şirketlerince istenen bilgi ve belgeleri verir.

Karayolları Genel Müdürlüğü:

Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında düzenleme ve işaretlemeleri yapar,
Karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit ve kontrol eder,
Karayolu güvenliğini ilgilendiren projeleri inceler ve onaylar.
Trafik kazalarının oluş nedenlerine göre veriler hazırlamak ve karayollarında gerekli önleyici teknik tedbirleri almak veya aldırmak,
Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza analiz sonucu, altyapı ve yolun fiziki yapısı ile işaretlemeye dayalı kaza sebepleri göz önünde bulundurularak gerekli görülecek tedbirleri almak veya aldırmak,
Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında, kavşak, durak yeri, aydınlatma, yol dışı park yerleri vb. tesisleri yapar,
Karayolu yapılarına hasar verenler ile yapım ve bakım sırasında görevlilerin ikaz ve işaretlerine uymayanlar hakkında tutanak düzenleyerek en yakın trafik kuruluşuna teslim etmek,
İçişleri Bakanlığı’nın uygun görüşü alınmak suretiyle, yönetmelikte belirlenen hız sınırlarının üstünde veya altında hız sınırları belirler ve işaretler.

Milli Eğitim Bakanlığı :

Motorlu araç sürücülerinin yetiştirilmesi için sürücü kursları açar, özel sürücü kursu açılmasına izin verir ve kursları denetler,
Sürücü adaylarının teorik ve uygulamalı sınavlarını yapmak ve başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak, Okul öncesi, okul içi ve okul dışı trafik eğitimini düzenleyen trafik genel eğitim planı hazırlamak ve ilgili kuruluşlarla iş birliği yaparak uygulamak.

Sağlık Bakanlığı :

Trafik kazaları ile ilgili, ilk ve acil yardım hizmetlerini planlamak ve uygulamak,
Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden yararlanması için, iç işleri bakanlığının uygun görüşü de alınarak karayolları üzerinde ilk yardım istasyonları kurmak, bu istasyonlara gerekli personel, araç ve gereci sağlamak,
Her ilde trafik kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil yardım ambulansı bulundurmak,
Trafik kazalarında yaralanıp sağlık kuruluşuna sevk edilenlerden kazanın sebep ve tesiriyle otuz gün içinde ölenlerin kayıtlarını tutmak ve takip eden ayın sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğüne bildirmek.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı:

Köy Yollarında;
Trafik düzeni ve güvenliği açısından gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yapar,
Kavşak, durak yeri, yol dışı park yerleri, aydınlatma vb. projeleri inceler ve onaylar,

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı:

Tescile bağlı araçların muayenelerini yapar, muayene istasyonlarını denetler,
Araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapar,
Karayolları Trafik Kanunu hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında tutanak düzenleyerek idari para cezası vermek,

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı:

Çevre Kanunu ile yönetmelikler çerçevesinde belirtilen görevleri yapar,

Belediye Trafik Birimleri:

Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurur,
Yol ve kavşak düzenlemeleri ile gerekli işaretlemeleri yapar,
Açık ve kapalı park yerleri, alt ve üst geçitleri yapar,
Trafiği tehlikeye düşüren engelleri gece veya gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretler veya ortadan kaldırır,
Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri alır,
Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapar veya yapılmasını sağlar.

Belediyelerin İl ve İlçe Trafik Komisyonları:

İl sınırları içinde yerel ihtiyaç ve şartlara göre; trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır,
Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak için alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri alır,
Trafikle ilgili sorunları çözümlemek için Trafik Güvenliği Yüksek Kurulu’nun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığına iletir,
Belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekli ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit eder ve sayılarını belirler,
Otopark olmaya uygun boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan eder ve bunların sahiplerine izin verir,
İl Trafik Komisyonunun başkanı Vali, İlçe Trafik Komisyonunun başkanı ise Kaymakam’dır.
İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının kararları valinin onayı ile yürürlüğe girer.